Bitkiler

ada çayı

ada çayı ada çayı ada çayı ada çayı ada çayı ada çayı ada çayı
  Adi :  
 
Türkçe adi ADAÇAYI
Türkçe Diger Adlari Bahçe adaçayi - Disotu - Kutsal bitki - Meryemiye - Tibbi adaçayi
Latince Adi Salvia officinalis
Ingilizce adi Sage
Diger Adlari Salvia elegans - Salvia apina(white sage) - Garden Sage - Purple top sage - Red Sage
Familyasi Lamiaceae
  Tanimi :  
Botanik Bilgisi
Ülkemizde genellik bahçelerde yetistirilir. Izmir çevresinde bir miktar tarimi yapilir.Türkiye'de 90 civarinda çesidi vardir. En çok kullanilan türleri tibbi adaçayi, Anadolu adaçayi ve ayi kulagidir. Akdeniz, Ege ve Anadolunun birçok yerinde yetisir. Tibbi adaçayininboyu 20 - 70 cm. olup çok yillik çalimsi bir bitkidir. Dallanmis yan kökleri olan kahve rengimsi bir kökü vardir. Gövde çok dalli, dallar dört kösedir. Üstleri keçemsi beyaz tüylüdür. Yapraklar uzun yumurta biçimi, yesilimsi gri, kenarlari ince disli, uzun sapli ve karsiliklidir. Yapraklarinin üzeri açik gümüsi renkli tüylüdür. Çiçekleri mavimsi açik menekse renklidir. Nisan - Temmuz arasi çiçek açar. Ender olarak beyaz çiçeklilerine de rastlanir. Anadolu adaçayi en çok kullanilan türüdür. Çayir adaçayi da denir. 100 cm. civarinda boylu, çalimsi çok yillik bir bitkidir. Yapraklari sapli, grimsi beyaz renklidir. Çiçekleri leylak renklidir. Dallarinin ucunda böceklerin yumurtlamasi neticesinde mazimsi yumrular olusmustur. Anadolu adaçayindan elma yagi da denen bir yag çikarilir. Ayikulagi bati Anadolu disinda tüm Anadoluda yetisir. Boyu 120 cm. civarindadir. Çiçekleri açik leylakla pembe arasinda degisir. Çiçekler mayis eylül aylari arasinda açar.
 
Kokusu - Tadi Adaçayinin kafuruyu andiran aromali bir kokusu vardir. Tadi hafif büzücü, baharli ve acimsidir.
  Faydalari :  
Mide ve bagirsak gazlarini giderir. Mide bulantisini keser. Hazim sisteminin düzenli çalismasini saglar. Çayi ile gargarasi bademcik iltihabi, bogaz hastaliklari, iltihapli dis etleri, girtlak ve agiz içi iltihaplarina çok iyi gelir. Ada çayi 3 gün bozulmadan durur, bakterileri öldürdügünden agiz kokularini giderir. Bademcik kroniklesmisse ebegömeci gerekir. Karaciger rahatsizliklarinin yan etkilerini ve gaz siskinliklerini giderir. Kani temizler, istahi açar, solunum organlarindan ve mideden balgami uzaklastirir. Ishali durdurur. Gögsü yumusatir. Astim hastalari için yararlidir. Adaçayi alimindan iki sat sonra gece terlemelerini azaltir ve bu etki günlerce sürer. Çay ayrica sinirsel durumlarda: titreme, depresyon, bas dönmesi için de kullanilir. Yapraklari ezilerek böcek isirilan yere lapasi yapistirilarak ilk yardim amaçli da kullanilir.
 
  Yan Etkileri :  
Fazla miktarda kullanilirsa mideyi rahatsiz edebilir. Asiri kullanimi tansiyonu yükseltebilir. Rahim kaslarini uyardigindan gebelik süresince kullanilmamalidir. Önerilen oranlar dahilinde baskaca belirgin bir yan etkisi yoktur. Bitkiden çikarilan yagi yüksek oranlarda kullanilirsa epilepsi kramplarina sebep olabilir. Yesilimsi sari rekli bir yagdir.
 
  Tibbi Bakis Tarzi:  

Adrenalhormonlari üretiminde yardimci bir ön kimyasal ihtiva eder. Anormal kan pihtilasmalarini önlemeye yardimci olur. Kalp krizlerini önler ve iyilestirir. Çayi ile yapilan gargarasi agiz kokularini hafifletir. Terlemeyi azaltir. Çayi saçlara sürüldügünde saça nüfuz ederek agarmis saçlarin görünümünü degistirir ve kafa derisine masaj yapildiginda da bazen saç büyümesini uyarabilir.

Immünsistemi etkileyerek atesi düsürür. Yorgunluk giderir. Karaciger dokusunu rejenere eder, yeniden büyümesi için uyarir. Mukozanin asiri salgilarini azaltir. Sinir sisteminde asetilkolini parçalayan acetylcholinesterase enziminin üretimini engeller. Dikkatini toplama, uyaniklilik gibi duygulari kuvvetlendirir. Yaginin buharlari solundugu zaman acetylcholinesterase enzimini engelleyerek alzheimer hastaliginin daha fazla ilerlemesini engelleyebilir. Hafizayi gelistirir. Solunum sisteminde girtlak, bademcik ve yutak iltihaplarini iyilestirir. Deride herpes simplex virüs tip 1 lezyonlari ile ilgili kasintilari iylestirir. Böcek isirmalarindan kaynaklanan yangi ve kasintilarda ufalanmis yapraklari lapa halinde bölgeye sürüldügünde iyi gelir. Yine çayi deriye sürüldügünde olusmus geçici kasintilari, bel çevresinde zona ile ilgili kabarciklardan olusan kasintilari ve kronik bir deri hastaligi olan psoriasis'den kaynaklanan kasintilari giderir.

 
  Içerigi :  
Vitaminler *****
Mineraller Potasyum
Kimyasallar Organik asitler: Carnosic Acid - Labiatic Acid - Rosmaric Acid - Ursolic Acid
  Polyphenol:Salvin
  Terpen: Triterpen saponinler
  Uçucu yaglar: Borneol - Bornyl asetat - Camphor - Cineole - Linalool - Pinene - Salvene - Thujone - Thymol
  Ayrica ? - pinene, ß - pinene, ? - copaene, ß - caryophyllene, ? - humulene, caryophyllene oxide, n - dodecane
  gibi gram(+) ve gram( - ) bakteri, maya ve küfler gibi pek çok mikro organizmaya karsi antibakteriyel
  aktiviteye sahip kimyasallar da içerir.
  Kullanim :  
Toplanmasi
Yapraklar çiçek açmadan önce toplanir. Kuru ve havadar yerlerde gölge bir yere serilerek kurutulur. Agzi keten bir bezle kapli isik geçirmez kaplarda saklanir. Çiçekler tam olarak açtiktan sonra yapraklarla birlikte toplanarak yapraklarda oldugu gibi kurutulur.
Saklanmasi Kuruduktan sonra agzi keten bir bezle kapli isik geçirmez kaplarda saklanir.
Yararlanilan Kisimlari Yapraklari ve çiçekli sürgünleri
Kullanma Sekli Her üç türde dahilen ve haricen kullanilabilir. Çayi, sarabi ve yagi kullanilabilir.
Hazirlanma Biçimi ÇAY:1 ç.k dolusu yaprak 150 ml kaynar suyla haslanir, 10 dakika demlenir, süzülür.
  SARAP:100 gr. kuru yaprak 1 litre sarap içinde 10 gün bekletilir, süzülür, agzi sikica kapali siselerde
  serin yerlerde saklanir.
  Geçmisi :  
Ana Vatani Anadolu ve Dogu Akdeniz kiyilari oldugu söylenirse de bu pek kesin degildir.
Yetistigi bölgeler Bati ve Güney akdeniz kiyilari, Güney, Orta ve Bati Anadolu
Tarihçe Adaçayinin tarihçesi I.Ö 2000 yillarina kadar gitmektedir. Misirlilar ve Yunanlilar tarafindan kullanilmistir.
Inançtaki yeri *****

acı kavun

|

ada çayı

|

ada soğanı

|

ahududu

|

alıç

|

aloe vera

|

anason

|

arslan pençesi

|

at kuyruğu

|

aynısafa

|

biberiye

|

böğürtlen

|

brokoli

|

centıyan

|

civan perçemi

|

çoban otu

|

çoban çantası

|

dereotu

|

devedikeni

|

domates

|

ebegümeci

|

eğir

|

ekinezya

|

enginar

|

geven

|

ginseng

|

hatmi

|

havuç

|

ıhlamur

|

ısırgan

|

ıspanak

|

isveç iksiri

|

kırmızı kantaron

|

sarı kantaron

|

karabaş

|

karakafes

|

keçi boynuzu

|

kedi otu kökü

|

kekik

|

keten tohumu

|

kırmızı biber

|

kurt pençesi

|

kuşburnu

|

lahana

|

maydanoz

|

melisa

|

meyan kökü

|

papatya

|

propolis arı zamkı

|

rezene

|

üzüm çekirdeği

|

yeşil çay

|

yoğurt otu

|

zencefil

|

zeytin yağı

|

zeytin yaprağı

|

ökse

|

sarımsak

|

soğan

|

üzüm

|

yaban mersini

|