Mineraller

bakır

BAKIR
   Genel:  
  Bakir, eser, gerekli asidik bir mineraldir.    
Cu sembolü ile ifade edilir.  
  Faydalari:  
Deri :  
  Bakir, yaralarin iyilesmesinde gereklidir.
Saglikli bir cilt olusumu için gerekli elastin üretiminde çinko ve C vitamini ile birlikte etki eder.
Gözler/Görme :  
  Optimum bakir seviyeleri katarakti önlemede yardimci olur.
Kalp dolasim sistemi :  
  Bakir, anormal kan pihtilasmalarini önlemeye yardimci olur.  
Bakir, alyuvarlarin üretiminde gereklidir. Hemoglobin üretiminde, bazi enzimlerin üretiminde kullanilir.
Bakir ( uygun olmayan dozlarda ), kalp sagligini arttirir.  
Optimal bakir seviyeleri kalp kaslarini hasarlardan korumaya yardimci olur.
Hücreler :  
  Bakir, eksikligi neticesinde büyüme zayiflayabilir.  
Immün sistem :  
  Bakir, HIV virüsünün bir komponenti olan HIV proteazi engelleyerek AIDS hastalarinin iyilestirilmesinde faydali olabilir.
Ancak deney tüplerinde veya insan vücudunda takviye olarak alinan bakirin HIV proteazi engelleyip engellemedigi henüz ispatlanamamistir.
Optimum bakir seviyeleri,candida albican larin hizla çogalmalarina karsi vücut direncini arttirir.
Bakir, immün sistemin uygun bir sekilde fonksiyon görebilmesi ve eksikliginde immün sistem hasar görebilir.
Bakir eksikliginde bakteriyel ve viral enfeksiyonlara karsi hassasiyet artisi olusabilir.
Bakir neutrofil üretiminde gereklidir. Bakir eksikliginde neutrofil sayisi azalabilir.
Asiri bakir immün sistemi zayiflatir.  
Metabolizma :  
  Bakir eksikligi semptomlarindan biri de serum kolestrol seviyelerinde yükselmedir. Optimum bakir seviyeleri, yükselmis kolestrol seviyelerini düsürmede yardimci olur.
Bakir eksikligi, yükselmis LDL kolestrol seviyeleri ile sonuçlanir.  
Bakir eksikligi, düsük HDL kolestrol seviyeleri ile sonuçlanir.  
Bir çok sistik fibrosis hastasinda bakir eksikligi ( diyetsel bakirin absorpsiyonundaki zorluk nedeniyle ) bulunmustur.
Diabetes mellitus hastalarinda, bakir eksikliginde glükoz toleranssizligi olusabilir. Bir çok Diabetes mellitus hastasinda bakir eksikligi mevcuttur.
Bir çok Diabetes mellitus - 2 hastasinda bakir eksikligi bulunmustur.  
Bakir, cytochrome C oksidaz enzimindeki rolü dolayisiyla enerji üretiminde gereklidir.
Vücut bakirinin % 15 i karacigerde toplanir.  
Saç :  
  Bakir bazen saçlarin grilesmesini geciktirmede faydali olabilir. Bakir eksikligi semptomlarindan biri saç beyazlasmasidir.
Bakir biyokimyasal olarak saçlarin rengi için gereklidir.  
Saç foliküllerinde konsantre olan bakir saç foliküllerinin saglik ve fonksiyonlarini gelistirir.
Bakir saç büyümesini dolayisiyla dökülmesini engellemede ve muhtemelen de tedavisinde gerekir.
Bakir eksikliginde saç kaybi olabilirse de asiriliginda da ayni olay olabilir.  
Bakir, saç büyümesi esnasinda kafa derisinin saç foliküllerinin dermal papillasinin fibroblastlarinda ekstraselüler matriksin bilesenlerinin(kolajen ve diger glükoproteinler gibi) sentezini uyarir.
Sindirim sistemi :  
  Bir çok celiac rahatsizligina sahip hastada bakir eksikligi bulunup tamamlayici bakir vitamini almak celiac rahatsizliginda faydali olur.
Bakir eksikliginde bebeklerde ishal olusabilir.  
Iskelet kas sistemi :  
  Bakir kemik olusumunda gereklidir.  
Bakir kiriklarin iyilestirilmesinde gereklidir. ( Çatlaklari iyilestirmede kullanilan kolajenin'>kolajenin sentezinin son kademesini katalizleyen lysyl oksidaz enziminin temel bir komponentidir. )
Bakir kemiklerin, cildin ve yumusak dokuyu olusturan esas proteinlerden biri olan kolajenin'>kolajenin olusumu için temel olan bir mineraldir.
Takviye bakir çatlaklarin iyilesmesini hizlandirir.  
Bakir eksikligi olan kisiler kirilmalara karsi daha hassastir.  
Bakir eksikliginde osteoporosis olusabilir.  
Bakir bag dokularin sagligi için gereklidir.  
Bakir lysyl oksidaz enzimini aktive ederek kolajen liflerinin çarpraz baglanmalarini ( arzulanan ) uyarir.
Bakir, bag dokularindaki elastin in üretilmesini uyarir.  
Vücut bakirinin % 33 ü kaslarda toplanmistir.  
Bakir, rheumatoid arterit leri iyilestirmede yardimci olur.  
Bakir bilezikler derideki yag asitleri ile reaksiyona girerek deriden nüfuz edebilen bakir tuzlari olustururlar (bilimsel geçerligi kanitlanmistir ).
Oral veya topikal olarak kullanilan bakir salisilat, rheumatoid arterit tedavisinde etkindir.
Oral veya topikal olarak kullanilan bakir salisilat, rheumatoid arterit tedavisinde etkindir.
Superoxide dismutase (SOD) i çok iyi taklit etmesi yüzünden rheumatoid arterit tedavisinde en etkin bakir formu olarak kabul edilir.
Bakir eksikliginde vitiligo olusabilir.  
Sinir sistemi :  
  Bakir, Superoxide dismutase (SOD) i arttirma yetenegi dolayisiyla deli dana hastaligi tedavisinde faydali olabilir.
Bakir, merkezi sinir sisteminiuyarir.  
Bakir, bazi zihin fonksiyonlari içingereklidir.  
Bakir, bir kisim fosfolipidlerin sentezinde oynadigi rol dolayisiyla nöronlarin etrafini çevreleyen myelin sheath lerin bütünlügüne katkida bulunur.
Bakir, ruhsal durumlarve heyecan, coskugibi zihinsel durular için gereklidir.
Bakir, phenylalanine in norepinephrine e dönüsmesinde bir kofaktördür.  
Bakir eksikliginde aciya karsi asiri hassasiyet olusabilir.  
Bakir aciya karsi hassasiyeti azaltan enkephalin lerin üretiminde temel bir maddedir.
Bakir tat alma hassasiyeti için gereklidir.  
Solunum sistemi :  
  Bakir eksikliginde solunum zayiflamasi meydana gelebilir.  
Su/Su dengesi :  
  Bakir ödemihafifletir.  
 

Biyolojik Etkinlikleri:

 
  Absorpsiyon :  
Diyetsel bakirin % 30 - 50 lik bir kismi sindirimden 15 dakika sonraabsorplanir. Absorpsiyon midede ve ince barsagin üst kisminda olur.
Depolanmasi :
Barsak mukozasi yoluyla absorplanan bakir kan yoluyla karacigere gönderilir.
Bakir karacigerde ceruloplasmine'>ceruloplasmine çevrilerek kana salinir ve vücudun diger organlarina ulastirilir.
Vücutta ceruloplasmine'>ceruloplasmine seviyeleri uygun oldugunda bir dengeleme mekanizmasi vasitasiyla bakir absorpsiyonu otomatik olarak azaltilir.
Vücuttan atilmasi :  
Fazla bakir karacigerden safra yolu ile barsaklardan atilir.  
Idrar yolu ile atilan bakir küçük bir miktardadir.  
  Biyokimyasal testler:  
  Plazma bakiri :  
Plazma bakir seviyeleri vücutta bakir seviyelerini gösteren geleneksel ölçümlemelerdir.
Düsük plazma bakir seviyeleri genellikle bakir stoklarinin siddetli bir sekilde tükendiginin göstergesidir.
Plazma bakir seviyeleri marjinal bakir eksikligini yansitmaz.  
Alev atomik absorpsiyon metodu kullanilarak yapilan standart labaratuvar referans plazma bakir seviyesi desilitrede 55 - 175 mcg dir.
Plazma bakir seviyeleri en yüksek sabahleyin olmak üzere günlük hafif degisimler gösterebilir.
Plazma bakir seviyeleri kuvvetli bir denge mekanizmasi ile ayarlanir.  
Plazma ceruloplasmin :  
Plazma ceruloplasmin seviyeleri bakir hakkinda fikir veren alternatif bir mekanizmadir.
Iminoturbidimetrikmetodla ölçülen standart labaratuvar ölçümleri desilitrede 15 - 60 mcg dir.
Siddetli bakir eksikliginde plazma ceruloplasmin seviyeleri genellikle baskilanir.
Bu metotta tek problem menopoz öncesi kadinlarda ve kanser hastalarinda ceruloplasmin seviyeleri genellikle yükselmesi ve gerçek durumu göstermemesidir.
Eritrosit SOD :  
Bakirin durumunu anlamak için alyuvarlardaki bakir - çinko süper oksit dizmutas (Cu - Zn SOD ) seviyelerinin ölçümlenmesi süper bir metod olarak teklif edilmistir.
Cu - Zn SOD seviyeleri bakir degisimlerine karsi hassastir.  
Buradaki tek dezavantaj SOD aktivitesi ile ilgili deneme sayisinin azligi ile ilgili durumlardir.
  Vücuttaki oranlari:  
  organlar % toplam bakir  
kemikler  
kaslar  
ciger  
beyin  
kan  
böbrek  
kalp  
akciger  
   Diyetsel Kaynaklari:  
  Verilen rakamlar mg cinsinden olup 100 gr lik porsiyondaki bakir miktarini gösterir.  
Ari ürünleri  
ari poleni  
Baklagiller  
bezelye   soya fasulyesi
mercimek  
Balik  
flounder   sardunya
somon   morina
Bitkiler  
chickweed   goldenseal
dulavratotu   karahindiba
ekinezya   kakao
eyebright   maydanoz
Çerezler  
badem Hindistan cevizi
Brezilya fistigi kestane
ceviz Macadamia fistigi
çam fistigi maun fistigi
findik pecan fistigi
fistik yer fistigi
Çimler  
arpa çimi  
Deniz mahsulleri  
istakoz yengeç
istridye somon
Deniz sebzeleri  
kelp  
Diyetsel yaglar  
ayçiçek yagi  
Et  
ciger  
domuz tavuk
Hazir yiyecekler  
çikolata melas
domates ezmesi  
Mantarlar    
mushrooms    
Mayalar  
bira mayasi  
Meyvalar  
elma muz
erik   portakal
kayisi çekirdekleri seftali
kuru üzüm   zeytin
Sebzeler  
avokado   fennel
ay çekirdegi pancar
brokoli   sarimsak
fasülye (yesil)   turp
Süt ürünleri    
tereyagi    
Tahillar  
arpa bugday embriyosu
bugday(kepekli) yulaf
bugday(kara)  
Yumurtalar  
yumurta  
   Diger Kaynaklari:  
  Bakir su borulari :    
Bakir tencere ve tavalar gibi pisirme kaplari    
   Bulunus Sekilleri:  
  çelatlanmis bakir :Çesitli amino asitlerle çelat halinde  
Bakir asetat :Asetik asit - bakir bilesigi  
Bakir aspartat :Aspartik asit - bakir bilesigi  
Bakir karbonat : Karbonik asit - bakir bilesigi  
Bakir klorür :Bakir ve bagli klor ihtiva eder, oral yoldan kolayca absorplanir.
Bakir sitrat :Sitrik asit - bakir bilesigi  
Bakir glükonat :Glükonik asit - bakir bilesigi  
Bakir pikolinat :Pikolinik asit - bakir bilesigi  
Bakir salisilat :Salisilik asit - bakir bilesigi  
Bakir oksit :Oksit formudur. Vücutça iyi absorplanmaz.    
Bakir sebacat :% 13,6 bakir % 84,4 sebacat ihtiva eder.  
Bakir sülfat :% 40 bakir, % 60 kükürt ihtiva eder, oral yoldan kolayca absorplanir.
   Ticari Ürünlerl:  
  Tekli oral ürünler  
çelatlanmis bakir kapsülleri : 0,125 - 4 mg  
çelatlanmis bakir tabletler : 2 - 3 mg  
çelatlanmis bakir tabletler : 2,5 mg  
Bakir sebacat tabletler : 0,5 mg  
Bakir sebacat kapsüller : 3 mg (22 mg bakir sebacatda 3 mg elementer bakir ihtiva eder )
Bakir sebacat kapsüller : 4 mg  
Bakir salisilat kapsüller : 1 mg  
Bakir aspartat tabletleri : 2 mg  
Bakir sitrat kapsülleri : 2 mg  
Bakir pikolinat kapsülleri :  
Oral formüller  
çelatlanmis bakir, Bakir sebacat, Bakir salisilat, Bakir glükonat ve Bakir sülfat formunda multi vitamin ve multi mineral formüllerinde
Topikal bakir ürünleri  
Bakir bazi rheumatoid arterit için hazirlanmis jel formüllerinde 50 gr jel ( 75 mg bakir salisilat/gr jel - 6,5 mg bakir+69,5 mg salisilat ) ihtiva eder.
  Tamamlayici dozlar:  
  Vücuttaki miktari :  
Bati dünyasinda nüfusun % 50 sinde bakir eksikligi, % 50 sinde ise bakir fazlaligi vardir.
Ortalama olarak, yetiskin bir insan vücudunda 50 - 120 mg bakir bulunur. Bu vücudun asagi yukari milyonda birine esittir.
Diger minerallerle etkilesimi :  
Eger kullaniyorsaniz, demir ile ayni zamanda alinmasi tavsiye edilir.  
C vitamini ve çinko ile ayni anda alinmamalidir.  
Diyetsel alimi :  
Ortalama bir insan diyetsel kaynaklardan günde 1,2 - 1,7 mg alabilir.  
Tavsiye edilen günlük miktar :  
Yetiskinler için müsaade edilen günlük miktar 1,5 - 3 mg dir.  
Tedavi amaçli alim :  
Yetiskinler için müsaade edilen optimal günlük miktar 1 - 3 mg dir.  
Toksik dozlar :  
Yetiskinler için günlük 20 mg veya daha yukarisi toksiktir.  
3,5 gr(3500 mg ) öldürücü dozdur.  
   Negatif etkileyenler:  
  Aminoasitler :  
EDTA,'>EDTA, bir kisim toksik minerallerle çelat yapisinda baglanarak onlari vücuttan uzaklastirir. Ayni sekilde bakirla da çelat yapar. Bu yüzden tamamlayici EDTA kullananlarda bakir eksikligi olabilecegi göz önünde bulundurulmalidir.
Homosistin, bakira karsi koyar. Dokulardaki bakir seviyesini azaltir ve yine bakira bagli antioksidan enzimlerin aktivitesini de düsürür.
Methionine, yükselmis serum bakir seviyelerini düsürür.  
Ancak bu, bakir seviyeleri yükseldiginde yararli olur.  
Farmasotik ilaçlar :  
Dexamethasone, bakirin tüketilmesine sebep olur.  
Karbonhidratlar :  
Asiri diyetsel karbonhidrat bakir eksikligine sebep olur.  
Fruktoz, bakirin absorpsiyonuna karsi koyar.  
Laktoz, bakirin metabolizmasina karsi koyar.  
Proteinler :  
Asiri metallothionein bakira baglanarak onun biyolojik fonksiyonlarini engeller.
Mineraller :  
Kalsiyum, bakirin absorpsiyonunu azaltir.  
Mangan bakirin absorpsiyonuna karsi koyar.  
Molibden bakirin absorpsiyonuylayarisir. 500 mcg veya daha fazla miktarlar, vücuttan hatiri sayilir miktarlarda bakir kaybina yol açar.
Çinko, bakirin absorpsiyonuyla yarisir.  
Kadmiyum, bakir düsmanidir.  
Civa, bakir absorpsiyonunu azaltir.  
Vitaminler :  
C vitamini, bakirin absorpsiyonuna karsi koyar.  
Yaslanma prosesi :  
Yas ilerledikçe vücuttaki bakir konsantrasyonu düser.  
  Negatif etkileri:  
  Aminoasitler :  
Bakir, glütasyon düsmanidir.  
Mineraller :  
Bakir, magnezyuma karsi koyar.  
Asiri bakir tüketimi, manganezin absorpsiyonunu engeller.  
Bakir ve çinko absorpsiyonda yarisirlar.  
Nörotransmitterler :  
Asiri bakir histaminaz üretimini arttirarak histamini parçalar.  
Vitaminler :  
Bakir, folik asit düsmanidir.  
Asiri bakir seviyeleri, B1 vitamini düzeylerinde azalmaya sebep olur.  
Bakir C vitamininihidrojen peroksite oksitler. Bu yüzden ayni anda alinmamalidirlar.
Asiri bakir E vitamini düsmanidir.  
  Toksinlere karsi tepkisi:  
  Enzimler :  
Bakir, 5 - alfa reduktaz enziminin hem 1 hem 2 tipini güçlü bir sekilde engeller.
Mineraller :  
Bakir, kadmiyumun vücuttan atilmasini arttirir. Kadmiyum ve bakir absorpsiyonda birbirleriyle yarisirlar.
   Kimyasallarla Etkilesimi:  
 
ETKILEDIKLERI
Amino asitler :  
  Bakir, tyrosine in L - dopa ya dönüsmesi için temel bir kofaktördür.
Bakir, tyrosine in melanin e dönüsmesi için gereklidir.  
Enzimler :  
Bakir, dopamine in norepinephirine dönüsmesini katalizleyen dopamine Beta - hydroxylase enzimi için bir kofaktördür.
Bakir, cytochrome C oxidase in fonksiyonunu arttirir.  
Bakir, histaminaz enzimininbir komponentidir.  
Bakir, L - ascorbate oxidaseenziminin ( C vitamininin (L - ascorbate) in dehidroaskorbik asite dönüsmesini katalizler ) aktivitesi için bir kofaktördür.
Bakir, laktaz enziminintemelbir komponentidir.  
Lysyl Oxidase in aktive olabilmesi bakira baglidir.  
Bakir, Superoxide dismutase in mitokondrial formunun bir komponentidir.  
Bakir salisilat, Superoxide dismutase ile ayni özellikleri gösterir.  
Bakir, tyrosinase enziminintemelbir komponentidir.  
Hormonlar :  
Bakir, bazi troid hormonlarinin sentezinde gereklidir.  
Bakir, triiodothyronine(T3) ün thyroxine (T4) e dönüsmesini uyarir.  
Mineraller :  
Bakir, demirin absorpsiyonunu arttirir.  
Nöropeptitler :  
Bakir, enkephalinlerin üretiminde gereklidir. Bakir eksikliginde enkephalin üretimi düsebilir.
Nörotransmitterler :  
Bakir, dopamine in norepinephirine dönüsmesinde gerekli temel bir kofaktördür.  
Pigmentler :  
Bakir, tyrosine in melanin e dönüsmesi için gereklidir.  
Proteinler :  
Bakir karacigerde ceruloplasmin e dönüstürülür.  
Kanda dolasan bakirin % 90 i ceruloplasmin formundadir.  
kolajen sentezinin son kademesini katalizleyen lysyl oksidaz enziminin temel bir komponenti olup uygun bir kolajen formasyonu için gereklidir.
Bakir elastin olusumunu kolaylastirir.  
Vitaminler :  
Bakir, L - ascorbate oxidaseenziminin [ C vitamininin (L - ascorbate) in dehidroaskorbik asite dönüsmesini katalizler ] aktivitesi için bir kofaktördür. Ancak, tamamlayici bakir ve C vitamini birlikte kullanilmamalidir.
ETKILENDIKLERI  
Amino asitler :  
Glütamin, bakir ile çelasyon yapmada tercih edilen bir amino asittir.  
Histidin bakir ile çelasyon yapmada tercih edilen bir amino asittir.  
Threonine bakir ile çelasyon yapmada tercih edilen bir amino asittir.  
Sistein, fazla bakiri vücuttan çelatlar.  
EDTA fazla bakiri vücuttan çelatlar.  
Hormonlar :  
DHEA, bakirin baslattigi lipid peroksidasyonunu engellemeye yardimci olur.
Mineraller :  
Boron, bakirin fonksiyonlarini ve serum bakir seviyelerini arttirir.  
Kobalt, bakirin fonksiyonlarini arttirir.  
Sodyum, bakirin absorpsiyonunu kolaylastirir.  
Organik asitler :  
Sitrik asit bakira çözünürlük saglayarak onun biyolojik uygunlugunu arttirir.  
Peptitler :  
Bakir - peptid kompleksleri sürüldügünde açiga çikan bakir iyonlari deriye nüfuz ederler. Ancak çikan bakir iyonlari orani çok düsüktür. Yapilan çalismalar derideki bakir iyonlari seviyesinin mililitrede 1 mcg oldugu zaman etkin oldugunu göstermistir.
Carnosine, fazla bakirin beyne verecegi hasara karsi koyar.  
Proteinler :  
Bakir, gut çeperlerinden albümin vasitasiyla geçerek karacigerlere gider.  
Kanda dolasan bakirin % 90 i ceruloplasmin formunda olup bakirin transferi bu yolla yapilir.
Diyetsel proteinler bakirin absorpsiyonunu gelistirir.  
   Yetersizlik Belirtileri:  
  Anemi - Güçsüzlük - Ishal - Iskeletsel kusurlar - Kansizlik - Osteoporoz - Ödem - Saç dökülmesi Solunum fonksiyonlarinda bozukluk
  Toksik Etkileri:  
DIKKAT : Asiri yüksek dozlar ölüme sebebiyet verebilir.  
Diskilama sistemi :  
Asiri bakir, böbreklere hasar verir.  
Deri - Saç sistemi :  
Asiri bakir, zamansiz saç kaybina sebep olur. Bu muhtemelen saçlarin büyümesinde gerekli olan çinkonun absorpsiyonunun asiri bakirca engellenmesinden kaynaklanir.
Asiri bakir alimi, belkide psoriasis hastaliginin altinda yatan bir neden olabilir. psoriasis hastalarinda genelde yükselmis bakir seviyeleri bulunur.
Immün sistemi :  
Asiri bakir, immün sisteminin fonksiyonunu düsürür.  
Metabolizma :  
Asiri bakir çarpraz baglanmaya sebep olur.  
Asiri bakir letarjiye sebep olabilir.  
Asiri bakir karacigere zarar verir.  
Bakir bir ön - antioksidandir. Süper oksit serbest radikallerini canlandirir ve oksidasyonu baslatir.
Bakir, serbest radikaller için güçlü bir oksidasyon katalistidir.  
Bakir, C vitaminini hidrojen peroksite dönüsmesi için uyarir.  
Bakir, hidrojen peroksit ile karsilasinca serbest radikal üretir.  
Asiri bakir, LDL kolestrolün oksidasyonuna sebep olabilir.  
Wilson hastaligi kalitsal bir gida metabolizmasi hastaligi olup zarar görmüs karacigerlerden bakirin safra yoluyla atilamamasidir.
Seksüel sistem :  
Asiri bakir, pre - menstrual syndrome u siddetlendirebilir.  
Sinir sistemi :  
Attention deficit disorder asiri bakir tüketimi ile ilgili olabilir.  
Asiri bakir, anksiyeteye sebep olabilir.  
Asiri bakir seviyeleri konsantrasyon zayiflamasina sebep olabilir.  
Dementia, asiri bakir seviyeleri neticesi olusabilir.  
Asiri bakir, manik depresyonasebep olabilir.  
Asiri bakir, epilepsiyesebep olabilir.  
Asiri bakir, bas agrilarinasebep olabilir.  
Asiri bakir, uykusuzlugasebep olabilir.  
Asiri bakir, irritabilitysebep olabilir.  
Asiri bakir, hafiza zayiflamasinasebep olabilir.  
Asiri bakir, tyraminei arttirarak migrenesebep olabilir.  
Asiri bakir, sinir sisteminiasiri gerginlestirebilir.  
Asiri bakir, bazi hastalarda sizofreniyle iliskilendirilebilir.  
Asiri bakir, stresesebep olabilir.  
Sindirim sistemi :  
Asiri bakir tüketimi, günde 60 mg üzerinde kusmaya sebep olur.  

alüminyum

|

arsenik

|

bakır

|

baryum

|

berilyum

|

bor

|

brom

|

civa

|

çinko

|

demir

|

flor

|

fosfor

|

germanyum

|

gümüş

|

mineraller

|

kadmiyum

|

kalsiyum

|

kalay

|

klor

|

kobalt

|

krom

|

kurşun

|

kükürt

|

lityum

|

magnezyum

|

molibden

|

nikel

|

potasyum

|

selenyum

|

sodyum

|

stronsyum

|

vanadyum

|