Mineraller

lityum

  LITYUM  
     
  Genel :  
  Lityum insan vücudunda eser miktrarlarda bulunan alkali bir mikromineraldir.  
  Li sembolü ile ifade edilir. Sodyum ve potasyum ile ayni siniftandir.  
  Faydalari :  
  Iskelet kas sistemi :  
  Lityum kemiklerdekonsantre olur.  
  Lityum gut u önleyebilir.  
  Epidemiological çalismalar içme suyunda daha çok lityum oldugunda daha az gut  
  olustugunu göstermistir.  
  Lityum romatizma yi önleyebilir.  
  Epidemiological çalismalar içme suyunda daha çok lityum oldugunda daha az romatizma  
  olustugunu göstermistir.  
  Kalp dolasim sistemi :  
  Lityum kalp krizlerini önlemede yardimci olur.  
  Epidemiological çalismalar içme suyunda daha çok lityum oldugunda daha az kalp krizleri  
  olustugunu göstermistir.  
  Sindirim sistemi :  
  Lityum duodenal ülser i önleyebilir.  
  Epidemiological çalismalar içme suyunda daha çok lityum oldugunda daha az duodenal ülser  
  olustugunu göstermistir.  
  Lityum gastrik ülserler i önleyebilir.  
  Epidemiological çalismalar içme suyunda daha çok lityum oldugunda daha az gastrik ülserler  
  olustugunu göstermistir.  
  Immün sistem :  
  Lityum kanserin önlenmesinde yardimci olabilir.  
  Lityum süksinat merhem olarak sürüldügünde herpes simpleks'>herpes simpleks (1 ve 2 tipi) lezyonlarinin  
  iyilesmesini hizlandirir.  
  Lityum immün sistemin fonksiyonlarini arttirabilir.  
  Lityum lenfosit üretimini uyarabilir.  
  Lityum immün sistemin suppressor T - cells lerini baskilayabilir.  
  Lityum düsük akyuvar sayilarina sahip kisilerde akyuvar üretimini arttirabilir.  
  Metabolizma :  
  Lityum tiroid bezindekonsantre olur.  
  Sinir sistemi :  
  Lityum agresifligi azaltir.  
  Lityum hücre ölümlerini yogunlastiran amyloid - beta protein e karsi nöronlari koruyarak  
  alzheimer's disease nin ilerlemesini önler.  
  Lityum beyinde, pituitary gland da konsantre olur.  
  Lityum merkezi sinir sistemini sakinlestirir.  
  Lityum, altinda yatan sebep sodyumun tasinmasindaki güçlükse, depresyonun bazi hallerini  
  iyilestirir ve önler.  
  Lityum (günde 150 mg lityum oratat formu) tekrarlayan major depresyonu iyilestirir.  
  Lityum kümelesmis bas agrilari ile ilgili agrilari hafifletir.  
  Lityum manic depression'>manic depression un mani fazini hafifletir.  
  Lityum çesitli mental hastaliklari, özellikle ruhsal bozukluklari önleyebilir.  
  Epidemiological çalismalar içme suyunda daha çok lityum oldugunda daha az intihar vakalari  
  olustugunu göstermistir.  
  Lityum migren ile ilgili agrilari hafifletir.  
  Lityum stabil bir ruhsal durum ve duygu saglar.  
  Lityum amyloid - beta protein in nöronlari bozma yetenegini önemli ölçüde engeller ve hasar  
  görmüs nöronlarin rejenerasyonunu kolaylastirir.  
  Lityum tedavisi obsessive - compulsive disorder u iyilestirir.  
  Lityum slow wave sleep (derin uyku) i uzatir.  
  Seksüel sistem :  
  Lityum yumurtaliklarda konsantre olur ve eksikliginde diside kisirlik olabilecegi söylenir.  
  Biyolojik Etkinlikleri :  
  Absorpsiyon :  
  Lityum vücutça çok kolay ve tamamen absorplanarak hizli bir sekilde vücuda yayilir.  
  Alinan lityumun % 70 - 90 arasi, ince barsakda absorplanir.  
  Oral olarak alimindan 30 dakika ile 3 saat arasinda kan plazma seviyeleri pik yapar.  
  Lityumun kan plazmasindaki yarilanma ömrü 20 saat kadardir.  
  Kan - beyin zarindan yavas ve tam olmayan bir sekilde geçer. Cerebrospinal fluid de konsantre olur.  
  Kan plazmasina sadece % 50 si ulasir.  
  Diskilama sistemi :  
  Oral olarak alinan lityumun % 50 si böbrekler yolu ile ilk 18 - 24 saat içerisinde, kalan % 50 si ise  
  1 - 2 hafta içinde atilir.  
   Diyetsel Kaynaklari:  
  Verilen rakamlar mg cinsinden olup 100 gr lik porsiyondaki lityum miktarini gösterir.  
  Hemen hemen tüm gidalarda çok küçük miktarlarda da olsa lityum mevcuttur.  
     
  Deniz sebzeleri  
  deniz sebzeleri Çogu deniz sebzesinde az miktarda lityum vardir.
  Keyif vericiler  
  sigara Sigara dumani lityum ihtiva eder. Solundugundaki etkileri
  Sebzeler bilinmemektedir.
  seker kamisi  
  Süt ürünleri  
  süt En yüksek diyetsel lityum kaynaklarindan biridir.
  Yumurta  
  yumurtalar En yüksek diyetsel lityum kaynaklarindan biridir.
  Su  
  içme suyu Litrede 0,002 mg lityum ihtiva eder.
  soda(mineral su) Bazi mineral sularda epeyce lityum bulunabilir.
   Bulunus Sekilleri:  
  Lityum asetat :Asetik asit ile birlesmis seklidir.  
  Lityum aspartat :Aspartik asit ile birlesmis seklidir.  
  Lityum karbonat :manic depresyon ve mani tedavisinde klinik ilaç olarak kullanilir.  
  Hücresel seviyede zayifca absorplanir. % 20 elementel lityum ihtiva eder.  
  Tedavi için nispeten yüksek dozlar gerekir.  
  Lityum klorür :Klora bagli lityum ihtiva eder.  
  Lityum sitrat :Sitrik asit ile birlesmis seklidir. Hücresel seviyede zayifca absorplanir. % 20  
  elementel lityum ihtiva eder. Tedavi için nispeten yüksek dozlar gerekir.  
  Lityum glükonat :Glükonik asit ile birlesmis seklidir.  
  Lityum orotat :% 96,17 orotik aside baglanmis % 3,83 lityum ihtiva eder. Zor bulunan ve az satan  
  bir türdür. Fizyolojistlerce az kullanilmasina ragmen takviye lityumun tedavideki en optimal  
  formudur. Içerigindeki orotik asit nedeniyle hücresel seviyede biyo yararligi etkindir.  
  Mitokondriya, lysosomes ve glial hücrelerinden geçer. Az miktari is gördügünden yan etkileri  
  azalmistir ve dolayisi ile, ayrica kan serum düzeylerini ayarlamaya ihtiyaç kalmaz. Biyolojik  
  yararligi diger lityum formlarindan 20 misli daha fazladir.  
  Lityum süksinat :Süksinik asit ile birlesmis seklidir. Bu form bazen merhem seklinde herpes  
  simplex tedavisinde kullanilir.  
  Lityum sülfat :Kükürde bagli lityum ihtiva eder.  
   Ticari Ürünler:  
  Tekli oral lityum ürünleri :  
  Lityum aspartat :  
  50 mcg lik tabletler  
  50 mcg lik kapsüller  
  Lityum oratat :  
  50 mcg lik tabletler  
  120 mg - 4 gr arasi tabletler  
  Farmasotik lityum ürünleri :  
  Bu ürünler için reçete gerekir. Eczanelerde satilirlar.  
  Lityum karbonat :  
  150 mg kapsüller  
  300 mg kapsüller  
  600 mg kapsüller  
  300 mg tabletler  
  300 mg yavas salinimli tabletler  
  450 mg yavas salinimli tabletler  
   Tamamlayici dozlar:  
  Vücuttaki miktari :  
  Ortalama bir insan vücudu toplam 2 - 3 mg lityum ihtiva eder.  
  Doz ayarlama :  
  Faydali ve toksik seviyeleri arasinda ince bir çizgi bulunur.  
  Toksik etkileri bulundugundan muhakkak bir fizyolojist gözetiminde kullanilmalidir.  
  Lityum tedavisinde bu mineralin plazma düzeylerinin ayarlanmasi gerekir.  
  Kan plazma seviyeleri 100 ml de 0,7 mga yakin tutulmalidir. Bu seviyelerde sodyum ve  
  potasyum seviyeleri ile karismaz.  
Eger kan plazma seviyeleri 100 ml de 1 mg üstüne çikarsa tekrar ters etkiler baslayacaktir.  
  Tedavi amaçli alim :  
  Günde 200 - 1500 mg arasinda degisir. Kullanmadan önce vücutta lityum eksikligi tesbit edilmis  
  olmali ve tedavi doktor gözetiminde olmalidir.  
  manic depresyonda günde yaklasik 200 - 400 mg kullanilir. Bu miktar doktor tarafindan  
  belirlenmelidir. Bu miktar 1000 - 2000 mg lityum karbonata denk gelir.  
  Küçük dozlarda diyetsel kaynakli lityumdan faydalanmak için günlük 150 mcg gereklidir.  
   Negatif etkileyenler:  
  Mineraller :  
  Sodyum bikarbonat lityum seviyelerini azaltir. Bu yüzden lityum tedavisi görenlerin almamasi  
  gerekir.  
  Organik asitler :  
  Tartarik asit lityum seviyelerini azaltir. Bu yüzden lityum tedavisi görenlerin almamasi gerekir.  
   Negatif etkileri:  
  Vitaminler :  
  Asiri lityum tüketimi, özellikle lityum karbonat formu folik asit eksikligine sebep olabilir.  
  Lityum B12 vitamininin tüketilmesine sebep olur.  
   Toksinlere karsi tepkisi:  
  Farmasotik ilaçlar :  
  Lityumun lityum karbonat formu kani kemoterapinin toksik etkilerinden korur.  
  Keyif vericiler :  
  Lityumun lityum oratat formu alkoliklerin alkol tutkusunu azaltir.  
  Mineraller :  
  Lityum alüminyumla çelatlar yaparak onu vücuttan uzaklastirir.  
  Proteinler :  
  Lityum amyloid - beta protein in nöronlari bozma yetenegini önemli ölçüde engeller.  
   Kimyasallarla Etkilesimi:  
  ETKILEDIKLERI  
  Hormonlar :  
  Lityum serum parathormon seviyelerini arttirir.  
  Mineraller :  
  Lityum sodyumun hücre zarlarindan geçisini arttirir ve sodyum eksikliginde de benzer kapasitede  
  fonksiyon görür.  
  Nörotransmitterler :  
  Lityum muhtemelen nöronlarin presynaptic terminallerindeki choline miktarini arttirarak asetilkolin  
  sentezini arttirir.  
  Lityum merkezi sinir sistemi yoluyla serotonin iletimini stabilize eder.  
  Lityum vasopressin in kan plazma seviyelerini arttirir.  
     
  ETKILENDIKLERI  
  Amino asitler :  
  Typtophan (günde 9000 mg) lityumun manic depresyonu iyilestirmede yararli etkilerini arttirir.  
  Vitaminler :  
  Inositollityumun tedavi dozlarinin yarattigi bazi toksik etkilere karsi koyar.  
  E vitamini lityumun fonksiyonunu arttirir.  
   Toksik etkileri:  
  Lityumun asiri yüksek dozlari öldürücü olabilir.  
  Deri :  
  Asiri lityum seviyeleri akne ye sebep olabilir.  
  Diskilama :  
  Asiri kan plazma lityum seviyeleri ödem e sebep olabilir.  
  Asiri kan plazma lityum seviyeleri sik idrar yapmaya sebep olabilir.  
  Iskelet kas sistemi :  
  Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1 mg in üstünde kas tiklerine (titreme ve segirme gibi) sebep  
  olabilir.  
  Metabolizma :  
  Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1 mg in üstünde letarji ye sebep olabilir.  
  Sindirim sistemi :  
  Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1 mg in üstünde ishale sebep olabilir.  
  Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1 mg in üstünde mide bulantisi na sebep olabilir.  
  Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1 mg in üstünde kusma ya sebep olabilir.  
  Sinir sistemi :  
  Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1 mg in üstünde konusma yeteneginin zayiflamasina sebep  
  olabilir.  
  Plazma kan seviyeleri 100 ml de 1,4 mg in üstünde epilepsiye sebep olabilir.  
  Asiri lityum tüketimi susamaya sebep olur.  

alüminyum

|

arsenik

|

bakır

|

baryum

|

berilyum

|

bor

|

brom

|

civa

|

çinko

|

demir

|

flor

|

fosfor

|

germanyum

|

gümüş

|

mineraller

|

kadmiyum

|

kalsiyum

|

kalay

|

klor

|

kobalt

|

krom

|

kurşun

|

kükürt

|

lityum

|

magnezyum

|

molibden

|

nikel

|

potasyum

|

selenyum

|

sodyum

|

stronsyum

|

vanadyum

|