Mineraller

çinko

MINERALLER    
ÇINKO    
  Genel :  
  Çinko gerekli, temel bir mikromineraldir.  
  Zn sembolü ile ifade edilir.  
  Faydalari :  
  Agiz sagligi :  
  Çinko, dislerde gingival dokunun antijen ve bakteri geçirimini azaltir. Ancak bu etki sadece agizin  
  suda çözünen çinko bilesikleriyle çalkalanmasiyla elde edilir. Oral çinkonun etkisi olmaz.  
  Çinko, periodontal rahatsizligi hafifletir.( gingival dokunun yabanci maddelere karsi geçirgenligini  
  azaltir ve alveolar kemik kaybini önlemeye yardim eder )  
  Çinko, gargara olarak kullanildiginda dis plakalarinin olusmasini azaltir.  
  Çinko, dis çürümelerini önlemeye yardim eder.  
  Çinko, agiz ülserlerinin iyilesmesindebir miktar yardimci olur.  
  Deri :  
  Akne hastalarinda düsük çinko seviyeleri görülmüstür. Bu durumda günde 90 - 135 mg çinko  
  takviyesinde hastalarin % 75 inde iyilesmeler saglanmistir. Çinko sulfat - citrat kompleksi ve  
  tetracycline hidroklorür ün birlikte 3 ay alimi çok daha iyi neticeler vermistir.  
  Çinkonun merhem olarak sürülmesi Akne iltihaplarini iyilestirir ve derinin gözeneklerini  
  tikayarak Akneye sebep olan asiri sebum salgilanmasini azaltir.  
  Çinkonun alimindan 12 hafta sonrabu düzelmeler baslar.  
  Çinko terapisi actinic keratosis hastalarinin iyilestirilmesinde faydalidir.  
  Çinko eksikligi neticesinde tekrarlayan kabarciklar ve dolayisiyla bu, yeniden çikan kabarciklar  
  neticesi çekilen acilardan günde 25 - 30 mg lik bir çinko eksikligi sorumludur. Alinan bu miktar  
  ayrica ilerde kabarciklarin tekrarlamasini da önleyici olur.  
  Çinko eksikligi neticesinde dandruff olusabilir.  
  Kafa derisine sürülen çinko pyrithione sampuani dandruff u iyilestirir.  
  Dermatitis hastalarinda genellikle çinko eksikligi bulunmustur.  
  Çinko eksikligi neticesinde kuru deri olusabilir.  
  Çinko eksikligi neticesinde burnun kenarinda kirmizi, yagsi ve pullu bir deri olusabilir.  
  Sedef hastalarinda plazma çinko seviyeleri genellikle eksilmistir. Oral çinko takviyesi bazi durumda  
  sedef(psoriasis) hastaligina iyi gelebilir.  
  Kafa derisine sürülen çinko pyrithione psoriasis i iyilestirebilir.  
  Vücuttaki çinko rezervlerinin yaklasik % 20 si deride depolanmistir.  
  Bunun da büyük kismi derinin epidermis inin stratum germinativum tabakasinda yogunlasmistir.  
  Çinko eksikligi neticesinde kaba ve çatlamis pürüzlü bir deri olusabilir. Çinko, amino asit  
  çelatlari halinde alindiginda deri için faydalidir.  
  Çinko merhem olarak sürüldügünde deriyi U.V radyasyonunun etkisinden korur.  
  Çinko deri ülserlerinin iyilesmesini hizlandirir.  
  Çinko decubitus ülserlerinin iyilesmesini hizlandirir.  
  Günde alinan 150 mg çinko yaralarin iyilestirilmesinde esas olup % 40 a kadar çinko eksikliklerinde  
  yaralarin iyilesmesini hizlandirir.  
  Diskilama sistemi :  
  Vücut kokusu (ayak kokusu dahil) çinko eksikliginden olusabilir.  
  Çinko, çocuklarin yatak islatmalarini önlemede yardimci olur.  
  Çinko, erkeklerde çis tutamamaninbir formuolan damlatmanin iyilesmesineyardimciolur.  
  Elektromagnetik radyasyon :  
  Çinkonun çinko oksit formu koruyucu renkli günes gözlüklerinin bir komponentidir. Günesin  
  U.V - A radyasyonunu diger aktif koruyucu maddelere göre daha iyi bloke eder.  
  Gözler/Görme :  
  Çinko ( günde 80 - 100 mg ) macula nin dejenerasyonunu engeller ve yine yaslanmayla ilgili macular  
  dejenerasyon da görme kaybini önlemeye yardimci olur.  
  Çinko ( çinko aspartat formu ) kataraktin ilerlemesini geciktirir.  
  Çinko eksikligi (çinkoretinalin retinole dönüsümünü katalizleyen retinol dehidrojenaz enzimini  
  aktive etmedeki rolü yüzünden) neticesinde gece körlügü olusabilir.  
  Çinko optik sinirin optimal fonksiyonu için gereklidir.  
  Çinko göz retinasindakonsantre olur.  
  Hücreler :  
  Çinko hücre zarlarinin fonksiyonu ve yapisi için gereklidir.  
  Çinko iyon kanallarinin'>iyon kanallarinin temel kismini teskil eder.  
  Çinko eksikligi kromozomlarda hasarla neticelenebilir.  
  Çinko eksikliginde büyümede gecikme olabilir.  
  Çinko eksikligi dwarfism e sebep olabilir.  
  Immün sistem :  
  Hücreler :  
  Çinko, immün sistemin genel sagligi için gerekli temel bir maddedir.  
  Çinko tüm lenfositlerin üretiminde gereklidir.  
  Çinko NK lenfositlerinIaktive eder.  
  Çinko, timusda NK lenfositlerinin daha fazla kopyalanmasina sebep olan thymulin üretimini  
  hatiri sayilir derecede arttirarak dolasimdaki T - lenfosit miktarini arrtirir.  
  Çinko, Helper T - cells seviyelerini arttirir.  
  Çinko eksikliginde TH1 Helper T - cells aktiviteleri ve üretimi düser.  
  Çinko eksikliginde TH2 Helper T - cells aktiviteleri ve üretimi artar.  
  Çinko, mast hücrelerinden'>mast hücrelerinden histamin salgilanmasini engeller.  
  Çinko, nötrofillerin fonksiyonunu arttirir.  
  Çinko, dalakta konsantre olur.  
  Çinko eksikliginde timus bezi büzüsebilir ve takviye çinko alimi küçülmüs timus bezini tekrar  
  büyütebilir.  
  Iltihaplanmalar :  
  Çinko iltihaplanmayi azaltir.  
  Çinko allerjiler sirasinda olusan iltihaplanmayi azaltir. (Çinko antijenler mevcudiyetinde mast  
  hücrelerinden ve bazofillerden histamin salgilanmasini engeller ve allerji sirasinda  
  iltihaplanmayi aktive eden seri 4 leukotriene lerin aktivasyonunu inhibe eder.)  
  Kanser :  
  Çinko asetat veya glükonat pastilleri burkitt's lymphoma ya sebep olan epstein - barr virüs ünün  
  kopyalanmasini engelleyerek burkitt's lymphoma yi önlemeye yardimci olur.  
  Yemek borusu kanseri hastalarinda genellik çinko eksikligi bulunur ve çinko eksikligi yemek  
  borusu kanseri riskini arttirir.  
  Prostat kanseri hastalarinda genellik çinko eksikligi bulunur.  
  Çinko, troid kanser hücrelerinin apoptosis ini uyarir.  
  Mikroorganizmalar :  
  Çinko, bakteriyal ve viral hastaliklari önlemede yardimci olur.  
  AIDS hastalarinda genellikle çinko eksikligi bulunur.  
  Takviye çinko minerali HIV virüsünden etkilenmis kisilerde AIDS in tam olusumunu geciktirir.  
  Takviye çinko minerali AIDS hastalarinda olusan firsatçi enfeksiyonlarin sayisini azaltir.  
  Yüksek dozajda tamamlayici çinko minerali AIDS e sebep olan HIV virüsünün  
  kopyalanmasini kolaylastiran HIV proteaz enzimini engeller.  
  Çinko, HIV virüsüne karsi direk olarak anti - viral etkiler ortaya koyabilir.  
  Çinko, soguk alginligina sebep olan virüsün kopyalanabilme yetenegini inhibe ederek soguk  
  alginligini önleme ve iyilestirmede yardimci olur.  
  Çinko, pastil olarak emildiginde veya burun jeli olarak sürüldügünde soguk alginliginin  
  iyilesmesini hizlandirir. Klinik çalismalar ortalama 7,6 günde geçen soguk alginliginin 13,3 mg  
  çinko ihtiva eden pastillerden her iki saatte bir adet alindiginda 4,4 günde geçtigini göstermistir.  
  Soguk alginliginda en çok kullanilan çinko tamamlayicisi çinko glükonat olmasina ragmen en  
  iyisi ilmen kanitlanmis olan çinko asetattir.  
  Çinko asetat veya çinko glükonat pastilleri glandular fever ü iyilestirmede ve önlemede yararli olur.  
  Çinko, glandular fever e sebep olan epstein - barr virüs ünün kopyalanmasini engeller.  
  Çinko eksikligi candida albican larin çogalmalarini ve sebep olduklari enfeksiyonlara karsi  
  hassasiyeti arttirir.  
  Çinko, entamoeba histolytica ya karsi koyar.  
  Çinko, immün sistemi uyararak sindirim kanalinda barsak parazitlerinin çogalmasini engeller.  
  Çinko, barsak kurtlarinin çogalmasini engeller.  
  Çinko, malarya yi önlemede yardimci olur.  
  Çinko, pneumocystis carinii yi baskilamada yardimci olur.  
  Çinko, bir çok virüsün kopyalanmasini engeller.  
  Çinko asetat veya glükonat pastilleri epstein - barr virüs ünün kopyalanmasini engeller.  
  Çinko herpes simpleks virüs tip 1 ile ilgili lezyonlarin iyilesmesini hizlandirir.  
  Çinko bir çok rhinovirusesünkopyalanmasini engeller.  
  Iskelet kas sistemi :  
  Çinko kemik formasyonunu uyarir, kemik erimesini engeller. Az bir miktar çinko eksikligi dahi yeni  
  olusan taze kemiklerin büyümesini zayiflatabilir.  
  Çinko eksikliginde gece kas kramplariolusabilir. Cirrhosis hastalarinda takviye çinko kas  
  kramplarini iyilestirir.  
  Çinko (günde 135 mg a kadar) kas kuvvetlenmesini arttirir.  
  Çinko eksikliginde osteoblastlarinaktivesinde azalma olabilir.  
  Osteoporosis hastalarinda serum çinko ve kemik çinko seviyeleri sik sik düsük çikar.  
  Çinko, rheumatoid arterit semptomlarini hafifletir.  
  rheumatoid arterit hastalarinda genellik çinko eksikligi bulunur. Klinik çalismalar takviye çinkonun  
  eklem sisliklerini ve rheumatoid arteritle ilgili sabah sertiklerini azalttigini, ve yine ayni sekilde  
  yürüme zamanini arttirdigini göstermistir.  
  Kalp dolasim sistemi :  
  Çinko, atherosclerosis i önlemede yardimci olur.  
  Çinko, kalpte konsantre olur.  
  Kulaklar - Isitme :  
  Çinko, kulak cochlea sinda konsantre olur. Insan vücudunda en yüksek çinko konsantrasyonu  
  kulak cochlea sinda ve kulak koridorundadir.  
  Çinko (çinko sülfat formu), sensorineural deafness in bazi durumlarini iyilestirir.  
  Çinko tinnutus un bazi durumlarinda iyilesmeler saglar.  
  Saçlar :  
  Çinko, gri saç olusmasini engelleyebilir. Ancak bu fikir henüz ilmi olarak geçerli degildir.  
  Çinko eksikliginde zayif saç büyümesi olusabilir.  
  Derinin çinko muhtevasinin büyük bir kismi saç foliküllerinde toplanmistir.  
  Çinko bazi tip saç kayiplarinda gerekli olan 5 - alfa redüktaz enzimini engelleme yetenegi yüzünden  
  saç kaybini engelleyebilir.  
  Çinko, alopecia areata yi iyilestirir.  
  DIKKAT: Asiri çinko saç kaybina sebep olabilir.  
  Çinko oksit losyonu erkeklerde kellik hastaliginin iyilesmesinde yararli olabilir.  
  Çinko oksit erkeklerde kellik hastaliginin iyilesmesinde yararli olan en iyi çinko formudur.  
  Sindirim sistemi :  
  Crohn hastaligina sahip kisilerde genellikle çinko eksikligine rastlanir ve günlük 25 - 50 mg çinko  
  takviyesi bozulan ince barsak bütünlügünü tekrar saglar.  
  Ishal esnasinda asiri çinko kaybi olabilir. Böyle asiri ishal durumlarinda çinko takviyesi yararli olur.  
  Siddetli çinko eksikligi semptomlarindan biri ishaldir.  
  Çinko, mide eksimesini iyilestirebilir.  
  Çinko, hidroklorik asit üretimindeki rolü dolayisiyla hipoklorhidrinin tedavisinde faydali olur.  
  Çinko, pankreasin sindirim fonksiyonlarini gelistirir.  
  Çinko, pankreatitin çesitli durumlarinda iyilesmeler saglar.  
  Çinko, peptik ülserlerinözelliklegastrik ülserleriniyilesmesini hizlandirir.  
  Metabolizma :  
  Çinko antioksidan özelliklere sahip bir mineraldir.  
  Bir çok kronik yorgunluk sendromu çeken hastada çinko eksikligi görülür.  
  Çinko, Cirrhosis in geri dönmesine yardimci olur ve Cirrhosis hastalarinda sik sik çinko eksikligine  
  rastlanir.  
  Dayaniklilik egzersizleri yapan insanlar büyük bir çinko eksikligi riski altindadirlar. Takviye çinko  
  almalari gerekir.  
  Diabetes mellitus hastalarinda çinko absorplama zorluguna karsi takviye çinko almak gereklidir.  
  Çinko, Diabetes mellitus hastalarinda insülinin fonksiyonunu gelistirir ve regüle eder.  
  Çinko, insülinin karaciger hücrelerine baglanmasini arttirir ve adipositlerdeki lipitlerin  
  sentezinde insüline yardim eder.  
  Diabetes mellitus tip 1 hastalarinda genellik çinko eksikligi bulunur ve takviye çinko (günde  
  15 - 25 mg) yükselmis kan sekeri seviyelerini düsürür.  
  Diabetes mellitus tip 2 hastalarinda genellik çinko eksikligi bulunur ve takviye çinko (günde  
  15 - 25 mg) bu eksiklige karsi koyar.  
  Çinko, serum HDL kolestrol seviyelerini arttirir ve çinko eksikliginde düsük HDL kolestrol seviyesi  
  olusabilir.  
  Çinko eksikligiinsülin direnci'>insülin direnciriskini arttirir.  
  Çinko eksikligindeletarjiolusabilir.  
  Çinko karacigeri bazi toksinlerin zararli etkilerine karsi korur.  
  Çinko (günde 135 mg a kadar) fiziksel aktivitelere tahammül gücünü arttirir.  
  Çinko troid bezinin fonksiyonunu gelistirir.  
  Sinir sistemi :  
  Çinko, abstract reasoning için gereklidir.  
  Çinko, adrenal bezlerininfonksiyonunu arttirir.  
  Çinko eksikligindeamneziolusabilir.  
  Çinko AMPA agonist lerce aktive olan AMPA receptor lerin hassasiyetini arttirir.  
  Çinko eksikligindeanoreksinin bazi durumlari olusabilir ve takviye çinko alimi bazi hastalarda  
  istahi ve kilo alimini yeniden kazandirir.  
  Çinko eksikligindeanosmiolusabilir.  
  Çinko eksikligindeapathyolusabilir.  
  Çinko eksikliginde istah kaybiolusabilir ve tamamlayici çinko istahi uyarabilir.  
  Attention deficit disorder hastalarinda serum çinko seviyeleri % 50 kadar düsük çikar.  
  Çinko eksikligindebulimiaolusabilir.  
  Çinko beynin cerebral cortex inde konsantre olur.  
  Çinko beynin corpus callosum un fonksiyonunu arttirir. ( esas rolü iyon kanallari yapisinda olup  
  sinir impulslarinin corpus callosum u geçmesini saglar )  
  Çinko eksikligindedepresyonolusabilir.  
  Çinko down's syndromeununtedavisinde kullanilan modern bir bilesiktir.  
  Çinko eksikligi hippocampus da bozukluga sebep olabilir.  
  Çinko eksikligi irritability ye sebep olabilir.  
  Çinko, ögrenme prosesi için gereklidir. ( iyon kanallari yapisindaki rolü dolayisiyla )  
  Optimal çinko seviyeleri, sinir impulslariniletiminde gereklidir. ( iyon kanallari yapisindaki rolü  
  dolayisiyla )  
  Çinko , optik sinirlerinoptimal fonksiyonu için gereklidir.  
  Çinko eksikligi neticesinde paranoya olusabilir.  
  Sizofreni hastalarinin idrarlarinda anormal miktarlarda atik çinko bulunur.  
  Çinko eksikligi neticesinde tad duygusu zayiflayabilir.  
  Çinko eksikligi neticesinde susama duygusu zayiflayabilir.  
  Solunum sistemi :  
  Çinko astimin önlenmesinde ve iyilestirilmesinde yararli olur.  
  Çinko bronchial tubelerin mukoz membranlarini saglamlastirir.  
  Çinko amfizemiönlemeye yardimci olur.  
  Çinko akcigerlerin mukozal kaplamasini saglamlastirir.  
  Çinko pastil olarak emildiginde farenjiti (bogaz agrisi) iyilestirir.  
  Çinko alt solunum kanali enfeksiyonlarinin siddetini azaltir.  
  Çinko, pleurisy yi iyilestirir.  
  Çinko, pnömoni yi önlemeye yardimci olur.  
  Çinko (günde 15 mg) tüberkülozun geri dönüsümünü hizlandirir.  
  Seksüel sistem :  
  Çinko, cervical dysplasia yi önlemede yardimci olur.  
  Çinko, büyümüs prostati iyilestirmede yardimci olur. ( Asiri dihidrotestestoron aktivitesinin  
  büyümüs prostatla iliskili oldugu zannedilmektedir. Çinko, testestoronun dihidrotestesterona  
  dönüsmesinden sorumlu 5 - alfa reduktaz enzimini inhibe eder.)  
  Çinko eksikligi neticesinde erkekte kisirlik olusabilir ve tamamlayici çinko alimi, bu sebeple  
  olusmus kisirligi iyilestirir. Bu tür bir kisirlik asiri sigara içicilerinde görülebilir.  
  Hamile kalmak isteyen kadinlarin dogum öncesi bu periyotta çinko takviyeleri almalari faydalidir.  
  Dogum öncesi periyotta çinko eksikligi görülenlerde geciken büyüme, yeni dogmus bebegin erken  
  ölümü, düsük agirlikli bebek dogumu ve bir çok dogum sakatliklari gibi dogum arizalarina  
  sebep olabilir.  
  Çinko, prostat bezinde konsantre olur.  
  Günde 50 - 150 mg kadar çinko prostatitis in iyilestirilmesine yardimci olur.  
  Çinko, erkekte meni de konsantre olur. Her cinsel bosalmada yaklasik 15 mg çinko eksilir.  
  Çinko, pre - menstrual syndrome un iyilestirilmesinde faydali olabilir.  
  Çinko eksikligi seksüel arzuyu düsürebilir.  
  Çinko orgazmin siddetini arttirarak seksüel perfermansi gelistirir.  
  Çinko eksikligi sperm sayisinidüsürebilir.  
  Çinko eksikligi neticesinde testislerde atropi olusabilir.  
  Tirnaklar :  
  Çinko eksikligi neticesinde tirnaklarda beyaz benekler olusabilir ve tirnak kirilmalari kolaylasabilir.  
  Su/Su dengesi :  
  Çinko eksikligi susama hissini zayiflatarak indirek olarak su kaybina sebep olur.  
  Yaslanma prosesi :  
  Hücresel çinko eksikligi yaslanma prosesinin sebeplerinden olabilir.  
     
Biyolojik Etkinlikleri Absorpsiyon :  
  Alinan çinkonun % 20 - 40 arasi absorplanir. Diyabet mellitus hastalarinin çinko absorplama  
  yetenegi zayiflamistir.  
  Çinko pikolinat oral formlar içinde biyolojik olarak en yararlisidir.  
  Topik olarak kullanilan çinko oksit deriye etkin bir sekilde nüfuz eder.  
     
Eksikligi Çinko eksikligi :  
  Ortalama bir bati diyetiyle günde 8 - 10 mg çinko alinmakta ve yetiskin nüfusun % 75 inde çinko  
  eksikligine rastlanmaktadir.  
  Amerikada ise RDA miktarinin % 66 sindan daha az çinko tüketenlerin orani nüfusun % 68 ini  
  bulmaktadir. Çinko eksikliginin bir sebebide topraklardaki çinko minerali azalmasidir.  
     
Diyetsel Kaynaklari Verilen rakamlar mg cinsinden olup 100 gr lik porsiyondaki çinko miktarini gösterir.  
  Çinko bitkilerde çogunlukla phytic aside bagli çinko phytate formunda bulunup biyolojik faydaliligi  
  hayvansal kaynaklara göre daha azdir.  
     
  Balik  
  istiridye mezgit
  hamsi sardunya
  karides tuna
  Bitkiler  
  akdiken maydanoz
  chickweed nane
  çitirgi papatya
  ekinezya pau D'arco
  equisetum ribwort
  eyebright stevia
  goldenseal suma
  horoz ibigi zencefil
  karahindiba  
  Baklagiller  
  fasulye taneleri siyah fasulye
  peas - green  
  Çerezler  
  badem kestane
  Brezilya fistigi Macadamia fistigi
  ceviz maun fistigi
  Coconut pecan fistigi
  çam fistigi pistachio fistigi
  findik yer fistigi
  Deniz sebzeleri  
  kelp  
  Et  
  karaciger tavuk
  Mayalar  
  bira mayasi  
  Meyvalar  
  muz yaban mersini
  Sebzeler  
  havuç sarimsak
  patates salgam
  rezene  
  Tahillar  
  bugday çavdar
  bugday(kara) yulaf
  Tohumlar  
  bal kabagi çekirdegi ayçekirdegi
  Yumurta  
  yumurta sarisi  
     
Bulunus Sekilleri Çelatlanmis çinko :Amino asitle birlesmis çinko için kullanilan genel bir terim. Çinko ile çelatli  
  amino asitler çinkonun absorpsiyonunu kolaylastirir. Çelatlanmis çinko % 80 - 90 amino asit ve  
  % 10 - 20 çinko ihtiva eder.  
  Krebs cycle çinko :Krebs dönüsümü sirasinda gerekli sitrik asit, fumarik asit, malik asit, aspartik  
  asit ve süksinik asit gibi kimyasallarla yaptigi çelat bilesikleridir.  
  Çinko asetat : % 64,5 asetik asite bagli % 35,5 çinko ihtiva eder.  
  Çinko askorbat : % 90 askorbik asite bagli % 10 çinko ihtiva eder.  
  Çinko askorbat : % 68 askorbik asite bagli % 32 çinko ihtiva eder.  
  Çinko askorbat sitrat: askorbik asit ve sitrik aside bagli % 25 çinko ihtiva eder.  
  Çinko sitrat : % 69,7 sitrik aside bagli % 30,3 çinko ihtiva eder. Çok kolay absorplanan bir formudur.  
  Çinko glükonat : % 86 glükonik aside bagli % 14 çinko ihtiva eder. Bu form çinko pastilleri ve  
  soguk alginligi için jel burun pompalari imalinde kullanilir.  
  Çinko glisinat : %74 glisine bagli % 26 çinko ihtiva eder.  
  Çinko histidinat : Histidine bagli çinko ihtiva eden bir çinko çelatidir.  
  Çinko lysinate : %86 lysine bagli % 14 çinko ihtiva eder.  
  Çinko monomethionine : Optizink diye de bilinir. Methionine e bagli çinko ihtiva eder. Çok kolay  
  absorplanir ve dige formlar gibi bakirin absorpsiyonu ile yarismaz.  
  Çinko oratat : % 83 orotik aside bagli % 17 çinko ihtiva eder. Kolay absorplanan bir formudur.  
  Çinko pikolinat : % 80 pikolinik aside bagli % 20 çinko ihtiva eder. Kolay absorplanan bir  
  formudur. Diger formlardan daha etkin olup optimal bir form olarak kabul edilir.  
  Çinko süksinat : % 65 süksinik aside bagli % 35 çinko ihtiva eder.  
  Çinko sülfat : % 77 kükürde aside bagli % 23 çinko ihtiva eder. Diger formlardan daha az  
  absorplanir ve gastrik tahrise sebep olabilir.  
  Topikal formlar :  
  Çinko oksit : Zno formülü ile gösterilen inorganik bir form olup topikal olarak kullanilir.  
  Renkli günes gözlüklerinin bir komponentidir. Diger günes gözlügü aktif bilesiklerine göre daha  
  fazla UV - A radyasyonu absorplar. Kellik hastaliginda ev merhemleri yapiminda da kullanilir.  
  Çok ince tanecikli, ultra ince çinko oksit transparent olup bir kisim günes filtrelerinde kullanilir.  
  Toksik formlar :  
  ZN - 65 : Oldukça toksik radyoaktif bir izotopudur.  
     
Ticari Ürünler Tekli oral çinko ürünleri :  
  Çelatlanmis çinko halinde 15 - 50 mg tabletler  
  Çelatlanmis çinko halinde 15 - 50 mg tabletler  
  Çelatlanmis çinko halinde pastiller  
  Krebs cycle çinko çelatlari :  
  15 mg lik tabletler halinde  
  Çinko asetat :  
  13,5 mg elementel çinko ihtiva eden 38 mg lik pastiller  
  Çinko aspartat :  
  15 mg lik elementel çinko ihtivali 50 mg lik tabletler  
  40 mg lik elementel çinko ihtivali 125 mg lik tabletler  
  15 mg lik elementel çinko ihtivali 46 mg lik pastiller  
  Çinko aspartat sitrat :  
  15 mg lik elementel çinko ihtivali 60 mg lik pastiller  
  Çinko sitrat :  
  25 - 100 mg elementel çinko kapsülleri  
  5 mg elementel çinko tabletleri  
  Çinko glükonat :  
  15 - 50 mg elementel çinko tabletleri  
  23 mg elementel çinko pastiller  
  50 mg elementel çinko kapsülleri  
  Her ml sinde 20,8 mg elementel çinko ihtivali 144,95 mg çinko glükonat lik 15 ml lik burun jel  
  pompasi, Avustralyada zicur, Amerikada zicam ticari adi ile satilmaktadir.  
  Kabarik toz halinde  
  Çinko histidinat :  
  15 - 25 mg elementel çinko kapsülleri  
  Çinko monomethionine :  
  15 - 30 mg elementel çinko kapsülleri  
  15 - 30 mg elementel çinko tabletleri  
  Çinko orotat :  
  7,65 - 53,7 mg elementel çinko ihtiva eden 45 - 316 mg lik tabletler  
  Çinko pikolinat :  
  25 mg elementel çinko tabletleri  
  15 - 50 mg elementel çinko kapsülleri  
  Çinko pyrithione :Sadece erkek kellik hastaliginda kafa derisine sürülebilen kükürtlü formu  
  Çinko süksinat :bazi multi mineral formüllerinde de oral yoldan alinacak sekilde mevcuttur.  
  Çinko sülfat :  
  12 mg lik tabletler  
  Her 10 ml sinde 60 mg çinko sülfat ( 13,5 mg çinko ) ihtiva eden sivi  
  Oral formüller :  
  Bir çok multi vitamin ve mineral formüllerinde çesitli formda oral sekilde mevcuttur.  
  Topik ürünler :  
  Çinko asetat : Saç büyüme ürünlerinden tescilli crinagen de ana bilesiklerden biridir.  
  Çinko oksit : Yukarida anlatidi  
  Çinko pyrithione :Sadece erkek kellik hastaliginda kafa derisine sürülebilen kükürtlü formu  
  Bazi sampuanlarda mevcuttur.  
     
Tamamlayici dozlar Vücuttaki miktari :  
  Yetiskinler için plazma çinko seviyeleri : 70 - 130 mcg/dl ve 80 - 150 mcg/dl (farkli labaratuvarlar)  
  Yetiskinler için serum çinko seviyeleri : 70 - 150 mcg/dl ; 10,7 - 22,9 mikromol/litre  
  11,7 - 19 mikromol/litre 80 - 150 mcg/dl  
  Resmi miktar RDA :  
  Günlük tavsiye edilen müsaade edilebilir oranlar erkeklerde 18 mg, kadinlarda 12 mg dir.  
  Kadinlara hamilelikte günde 15 mg, süt verme döneminde ise günde 18 mg müsaade edilmektedir.  
  Tedavi amaçli alim :  
  Yetiskinlerde optimum müsaade edilen günlük alim ( ODA ) 15 - 50 mgdir. Bu oran atletlerde  
  15 - 30 mg dir.  
  Geleneksel soguk alginliginda semptomlarin gözükmesinden sonra baslangiç dozu 50 mg ve  
  daha sonra takip eden her iki saatte bir 25 mg pastil olup çok yavas bir sekilde emmek önerilir.  
  Kullanilacak form çinko asetat veya glükonattir.Bu formlari ihtiva eden burun jelleri de etkindirler.  
  Testosteron seviyelerini arttirmak amaçli günde 50 mg kullanilir.  
  Klinik tecrübelerde tinnutus un tedavisinde 138 mg çinkoya esdeger olarak 600 mg çinko sülfat  
  kullanilmistir.  
  Günlük 50 mg çinko alimi akyuvar hücre fonksiyonlarinin bir kismini gelistirmektedir.  
  Diger minerallerle balans :  
  Çinko alimi sirasinda çinkonun % 10 u kadar bakir ve % 200 ü kadar da selenyum alinmalidir.  
  Toksik dozaj :  
  Günde 500 mg veya daha fazlasi bir çok insanda toksik etkiler yaratir.  
  Uzun dönemli(kronik) kullanimlarda100 mg veya daha fazlasi toksik olabilir.  
     
Negatif etkileyenler Amino asitler :  
  Etilen diamin tetra asetat (EDTA) faydali, sentetik bir amino asittir. Genellik çelasyon terapisinde  
  kullanilir. Çesitli toksik potansiyelli minerallerebaglanarak onlarin uzaklastirilmasinda kullanilir.  
  Bunun gibi çinko ve diger minerallerlede çelatlar olusturur. Bu yüzden EDTA terapisi sirasinda  
  takviye çinko alinarak eksikligi hissettirilmez.  
  Egzersiz :  
  Asiri egzersiz çinko depolarinin tüketilmesine sebep olur.  
  Metilksantinler :  
  Kafeinçinko tüketilmesine sebep olur.  
  Mineraller :  
  Kadmiyum, çinkonun absorpsiyonu ile yarisir.  
  Asiri kalsiyum çinkoyu tüketir, çinkonun absorpsiyonu ile yaristigindan fazla kalsiyum alimi  
  sirasinda takviye çinko da alinmalidir.  
  Bakir, çinkonun absorpsiyonu ile yarisir.  
  Demir, çinkonun absorpsiyonu ile yarisir.  
  Kursun, çinkonun absorpsiyonu ile yarisir.  
  Fosfor, çinkonun absorpsiyonu ile yarisir.  
  Farmasotik ilaçlar :  
  ACE inhibitörleriçinkonun tüketilmesine sebep olur.  
  Dogum kontrol haplari çinkoyu tüketir.  
  histamine H2 receptor antagonists,'>histamine H2 receptor antagonists, çinkonun tüketilmesine sebep olur.  
  Farmasotik diüretikler çinko depolarinin tüketilmesine sebep olurlar.  
  Keyif vericiler :  
  Alkol, çinkonun vücuttan atimini arttirir.  
  Organik asitler :  
  Inositol hegzafosfat phytic asit)'>(phytic asit) ince barsagin üst bölgelerinde çinkoya baglanarak onun  
  absorpsiyonuna karsi koyar.  
  Okzalik asit çinkonun absorpsiyonuna karsi koyar.  
  Proteinler :  
  Asiri metallothionein çinkoya baglanarak onun faydali biyolojik fonksiyonlarini engeller.  
  Vitaminler :  
  Folik asit, diyetsel çinkonun absorpsiyonuna karsi koyar.  
  Büyük dozlarda C vitamini üriner çinko kaybini arttirir.  
  Su :  
  Suda pismis yiyecekler çinko kaybetmeye egilimlidirler.  
  Tahillar :  
  Bir çok kepek içerdigi phytic asit dolayisiyla çinko absorpsiyonunu geciktirir.  
     
Negatif etkileri Mineraller :  
  Asiri çinko beyne zarar verir. Carnosine bu etkiye karsi koyar.  
  Asiri çinko krom seviyelerini azaltir.  
  Çinko, absorpsiyonda bakir ile yarisir, ancak bu etki çinko monomethionine formu için geçersizdir.  
  Çinko, absorpsiyonda demir ile yarisir, asiri tüketimi demir stoklarinin tüketilmesine sebep olabilir.  
  Çinko, magnezyumun absorpsiyonunu azaltir.  
  Asiri çinko manganin absorpsiyonunu engeller.  
  Çinko, bir molibden düsmanidir.  
  Çinko, absorpsiyonda fosfor ile yarisir.  
  Vitaminler :  
  Çinko, absorpsiyonda folik asit ile yarisir.  
     
Toksinlere karsi tepkisi Alkoller :  
  Çinko, alkol dehydrogenase enziminin temel bir komponenti oldugundan karacigerin alkolü  
  detoksifiye etme yetenegini arttirir.  
  Alkolizmden etkilenmis hastalarin bir çogunda çinko eksikligi tesbit edilmis olup takviye  
  çinko alkol bagimliligini azaltir.  
  Amino asitler :  
  Çinko, mast hücrelerinden, histamin salgilananmasini engeller.  
  Elektromagnetik radyasyon :  
  Radyasyona maruz kalinmadan önce oral olarak alinan çinko aspartat radyoaktivitenin öldürücü  
  etkilerini azaltir.  
  Enzimler :  
  Çinko, 5 - alfa reduktaz tip - 1 enzimini engeller.  
  Çinko, aromatase nin aktivitesini engeller.  
  Çinko, yüksek konsantrasyonlarda bulundugu zaman HIV protease enzimini engeller.  
  Çinko, lipoxygenase enziminin üretimini geciktirir.  
  Hormonlar :  
  Çinko, yükselmis prolaktin seviyelerini düsürür.  
  Immün sistem kimyasallari :  
  Çinko, Tumor Necrosis Factor ün asiri üretimini engeller.  
  Keyif vericiler :  
  Çinko akciger ve bronsiyal tüplerin mukoz membranlarini saglamlastirarak sigara dumaninin bazi  
  toksik etkilerine karsi koyar.  
  Mineraller :  
  Çinko; arsenik, civa, kadmiyum gibi bazi toksik minerallerin vücuttan atilmasini kolaylastirir.  
  Çinko eksikligi vücudun kursun absorpsiyonunu arttirir.  
  Çinko, radyoaktif izotopu çinko - 65 in absorpsiyonunu engeller.  
  Çinko, erkekte kisirliga sebep olan kadmiyumun yetenegini engeller.  
     
Kimyasallarla Etkilesimi ETKILEDIKLERI  
  Amino asitler :  
  Çinko sistein in fonksiyonunu arttirir.  
  Çinko taurin in fonksiyonunu arttirir.  
  Çinko Tryptophan in fonksiyonunu arttirir.  
  Enzimler :  
  Çinko vücutta 200 den fazla enzimin üretimi ve fonksiyonlari için gereklidir.  
  Çinko Testosteron un dihydroTestosterone(DHT) a dönüsmesinden sorumlu olan 5 - alfa reduktaz in  
  zararli aktivitesini engeller.  
  Çinko, acetaldehyde dehydrogenase enziminin temel bir komponentidir.  
  Çinko, alcohol dehydrogenase enziminin temel bir komponentidir.  
  Çinko, alkaline phosphatase enziminin temel bir komponentidir.  
  Çinko, betaine - homocysteine methyltransferase (BHMT) enzimi için temel bir kofaktördür.  
  Çinko, carbonic anhydrase enziminin temel bir komponentidir.  
  Çinko, delta - 5 - desaturase enziminin temel bir komponentidir.  
  Çinko, delta - 6 - desaturase enziminin temel bir komponentidir.  
  Çinko, vücutça üretilen içsel nükleik asitlerin üretiminden sorumlu nükleik aasit katalizleme  
  enzimleri için temel bir komponentdir.  
  Çinko, RNA polymerase enzimininin üretim ve fonksiyonunu arttirir.  
  Çinko, pyruvate Carboxylase enzimi için temel bir kofaktördür.  
  Çinko, retinol dehydrogenase enzimi için temel bir kofaktördür.  
  Çinko, superoxide dismutase (SOD) in mitokondrial formu için temel bir komponentdir.  
  Gazlar :  
  Çinko alyuvarlardan fazla karbondioksitin uzaklastirilmasini kolaylastirir. Alyuvarlarda fazla  
  karbondioksitin toplanmasi alyuvarlarin oksijen tasimasini zorlastirir.  
  Hormonlar :  
  Çinko, tiroid bezlerinden salgilanan calcitonin hormonunu regüle eder.  
  Çinko, Testosterone un dihydroTestosterone (DHT) a dönüsümünü engeller.  
  Çinko, insan büyüme hormonu nun salgilanmasini ve üretimini engeller.  
  Çinko, insülin yararliligi, salgilanmasi, üretimi ve depolanmasi için esastir. Yine insülinin insülin  
  reseptörlere baglanmasini kolaylastirir.  
  Çinko, Insulin - like Growth Factor - 1 in optimal miktarlarda salgilanmasi için gereklidir. Çinko  
  eksikligi Insulin - like Growth Factor - 1 (IGF - 1 ) salgilanmasini zayiflatir.  
  Çinko, Testosteron üretiminde gerekli bir kofaktördür. Takviye çinko Testosteron seviyelerini arttirir.  
  Çinko eksikliginde Testosteron tüketilir.  
  Çinko eksikliginde thymopoietin seviyesi azalir. Takviye çinko normal thymopoietin seviyelerini  
  saglar.  
  Çinko timus bezindeki thymulin üretimini epeyce arttirir.  
  Çinko triiodothyronine hormonu üretimi için gereklidir.  
  Immün sistem kimyasallari :  
  Çinko antibody üretimini arttirir.  
  Çinko interferon gamma üretimini uyarir.  
  Çinko interleukin 2 üretimini kolaylastirir ve interleukin 2 aktivitesini arttirir.  
  Çinko interleukin 4 üretimini kolaylastirir.  
  Karbonhidratlar :  
  Çinko vücutta karbonhidrat mekanizmasi için gereklidir.  
  Çinko hücrelere glükoz tasinmasini kolaylastirir ve belki de bu yüzden yükselnis kan sekeri  
  seviyelerini düsürebilir.  
  Çinko eksikligi, chondroitin sülfatin içsel üretiminde eksilmeye sebep olabilir.  
  Lipidler :  
  Çinko, alfa - linolenik asit(LNA) in vücutta daha ileri yag asitlerine dönüsmesinde bir kofaktördür.  
  Çinko, yag asitlerinin prostaglandin lere dönüsmesinde bir kofaktördür.  
  Çinko, linoleik asit in gama - linolenik asit e dönüsmesinde temel bir kofaktördür.  
  Nörotransmitterler :  
  Çinko, gama aminobutirik asit (GABA) üretiminde bir kofaktördür.  
  Nükleik bilesikler :  
  Çinko, nükleik asit üretiminde gerekli içsel nükleik asit katalizleme enzimlerinin fonksiyonunu  
  arttirir.  
  Çinko, DNA ( Deoxyribonucleic Acid ) nin sentezini ve tamirini gelistirir.  
  Çinko, Ribonucleic Acid(RNA) nin sentezini gelistirir.  
  Peptitler :  
  Çinko, glütasyon un içsel üretimini kolaylastirir ve çinko eksikliginde glütasyon plazma seviyeleri  
  düser.  
  Popifenoller :  
  Çinko, kemik olusumunu uyaran genistein in bu yetenegini gelistirir.  
  Proteinler :  
  Çinko, bir çok içsel proteinin sentezini kolaylastirir.  
  Çinko, içsel collagen (kolajen) üretimi için temel bir kofaktördür.  
  Çinko, keratin üretimi için bir ön maddedir.  
  Sindirim sistemi kimyasallari :  
  Çinko, hidroklorik asit üretiminde gereklidir.  
  Vitaminler :  
  Çinko, vitamin A nin retinol formunun karacigerden tasinmasini ve salgilanmasini kolaylastirir.  
  Çinko, vitamin B6 nin absorpsiyonu için gereklidir.  
  Çinko, serum vitamin E seviyelerini ayarlar.  
     
  ETKILENDIKLERI  
  Amino asitler :  
  Picolinic asit, çinkonun absorpsiyonunu kolaylastirir.  
  Tryptophan picolinic asitin üretiminde bir ön madde olup çinkonun vücut hücrelerine  
  absorpsiyonunu büyük ölçüde arttirir.  
  Hormonlar :  
  Melatonin, vücudun çinkodan faydalanmasini ve absorpsiyonunu arttirir. Ayrica çinkonun timus  
  bezindeki faydali etkilerini arttirir.  
  Mineraller :  
  Germanyum, çinkonun absorpsiyonunu arttirir.  
  Mangan, çinkonun fonksiyonunu arttirir.  
  Kükürt,çinkonun vücutta tasinmasini kolaylastirir.  
  Sindirim sistem kimyasallari :  
  Hidroklorik asit, çinkonun absorpsiyonu için gereklidir.  
  Vitaminler :  
  A vitamini çinkonun fonksiyonunu arttirir.  
  Takviye B6 vitamini çinkonun hücrelerde absorpsiyonunu arttirir. B6 vitamini Tryptophan in  
  picolinic asite dönüsmesini arttirarak dolayli sekilde çinko absorpsiyonunu arttirir.  
     
Toksik etkileri Kalp dolasim sistemi :  
  Asiri çinko atherosclerosis e katkida bulnabilir.  
  Büyük dozajlarda (günde 150 mg dan fazla) çinko alimi vücudun HDL kolestrol üretimini azaltir.  
  Ancak optimal çinko seviyeleri HDL kolestrolünü arttirir.  
  Immün sistem :  
  Asiri çinko aliminin, selenyumun anti - kanser özellikleri ile bir kanser düsmani olmasindan dolayi  
  bazi kanser tiplerinin gelismesine sebep olabilecegi düsünülür.  
  Asiri çinko aliminin (günde 300 mg dan fazla), immün sistem üzerinde ters etki yaparak bir kisim  
  akyuvarlarin aktivitesi üzerinde baski yaratabilir.  
  Iskelet kas sistemi :  
  Asiri çinko alimi saç kaybinasebep olabilir.  
  Ancak optimal çinko seviyeleri saç kaybini önlemeye yardimci olur.  
  Metabolizma :  
  Asiri çinko alimi obeziteyesebep olabilir.  
  Sindirim sistemi :  
  Colic asiri çinko aliminin bir semptomudur.  
     
Yanlis Bilinenler    
  Sinir sistemi :  
  1990 dan sonra yapilan arastirmalar asiri çinko aliminin alzheimer's hastaliginda risk  
  olusturabilecegini kanitlamistir. Hastaligin ilerlemesini arttirmaktadir.  
  Bu bilgiler isiginda alzheimer's hastalarinin RDA ölçüsü olan günlük 15 mg ölçüsünün disina  
  çikmalari tavsiye edilmemektedir.  
  Ancak bazi yeni arastirmalarda da ilgisi olmadigini iddia etmektedir. Buna ragmen henüz temkinli  
  olmakta ve RDA ölçüsünü asmamaya dikkat etmekte fayda vardir.  

alüminyum

|

arsenik

|

bakır

|

baryum

|

berilyum

|

bor

|

brom

|

civa

|

çinko

|

demir

|

flor

|

fosfor

|

germanyum

|

gümüş

|

mineraller

|

kadmiyum

|

kalsiyum

|

kalay

|

klor

|

kobalt

|

krom

|

kurşun

|

kükürt

|

lityum

|

magnezyum

|

molibden

|

nikel

|

potasyum

|

selenyum

|

sodyum

|

stronsyum

|

vanadyum

|